BINNENVAARTTAAL

de binnenvaart encyclopedie op internet

Skûtsjes

Naar menu: 'Oude Schepen'.
Naar afbeeldingen kleine kromstevens.
Naar afbeeldingen Tjalken.

Zoals U in de inleiding tot scheepstypes kunt lezen is een scheepstype nooit een strak begrensd model! Er zijn variaties en waar men de grenzen moet trekken is geen uitgemaakte zaak. In mijn beschrijving van het scheepstype skûtsje schets ik een aantal kenmerken van het type. Het is echter voor iemand, die de vaardigheid van het onderscheiden van bepaalde scheepstypen niet regelmatig traint, zeer lastig scheepstypen te herkennen. Dit geldt vooral wanneer men het schip in kwestie slechts vluchtig gekend heeft of het vanaf een foto moet beoordelen. Zie daarom ook het bestand Kleine kromstevens.
Mocht ik dus bij het tonen en beschrijven van scheepstypen de plank misslaan, laat dat dan weten! ( Zie 'contact' in het menu.) Vermeldt wel even waarom ik het fout heb, dan kan ik er nog wat van leren.

Het skûtsje 'Gudsekop' meet 13.15 x 3.02 x 1.07 (holte) meter. Het heeft een laadvermogen van 18,2 ton en werd in 1908 bij Auke van der Zee te Joure gebouwd.
Dit schijnt een zeer fraai skûtsje te zijn, al was de bouwer van mening dat het boeisel aan de kop, iets te steil stond. Meer foto's en tekst.
Foto: Eelke Klein, Goingarijpsterpoelen, september 2004. (groter formaat)

Een stukje kleiner en daardoor wat andere lijnen, maar (volgens mij) eveneens een skûtsje. De echt kleine skûtsjes tonen veel mooiere lijnen dan de grote. Vooral opgelengde skûtsjes maken een platgeslagen indruk. Ze konden eigenlijk nauwelijks hoger zijn, dan hun kleine soortgenoten. De bruggen lieten zo iets niet toe.
Foto: Pieter Klein, Goingarijpsterpoelen, juli 2003. (groter formaat)

Het zelfde roefscheepje zeilend. Teneinde een beter zicht vooruit te hebben, heeft men het grootzeil een flink eind gekat. Het schip voert een zogenaamd tjottertuig met de fok op een botteloef die met een flinke opsteker verlengd is.
Foto: Pieter Klein, Goingarijpsterpoelen, augusrus 2002. (groter formaat)

Het skûtsje 'Hoop op Zegen' gaat uit de zeilen. Welke 'Hoop op Zegen' dit nu eigenlijk is, is mij niet bekend.
Pieter Klein, Kop Bloksloot, Friesland. (groter formaat)

Een skûtsje in Heeg. Ook van dit scheepje in Heeg is mij helaas niets bekend. Naar het schijnt noemt men het gekleurde vlak onder het berghout, of het nu op de kont of op de kop zit, spiegel.
Foto: K.J.Terpstra 11 september 1997. (groter formaat)

Vroeger waakte de schipper er wel voor, de zaak ondersteboven te zeilen, maar tijdens wedstrijden kan men het af en toe zien gebeuren.
Meer foto's van dit gebeuren!
Meer foto's van het skûtsjesilen!
Foto: K.Terpstra. Sneekermeer, september 1997. (groter formaat)

Het skûtsje 'Hendrika' van van der Wal als woonschip in de Westersingel te Leeuwarden. Langszij ligt een opdrukker.
Het roefschip werd als 'Henderika' in 1914 bij Barkmeijer te Stroobos gebouwd, meet 18,38 x 3,54 x 1,09 meter en is bijna 35 ton groot. Brandmerk 377 B Leeuw 1954. In 1932 ging het vaartuig 'Hendrika' heten en in 1946 werd de familie van der Wal eigenaar. Sinds 2018 is het scheepje in het bezit van
de Gemeente Smallingerland. [Zie ook Skûtsjehistorie]
Foto: Pieter Klein, Westersingel, Leeuwarden 1982. (groter formaat)

Achtentwintig jaar later lag het scheepje nog nagenoeg op het zelfde plaatsje aan de kade. De opdrukker was er ook nog. Die lag echter bij de achterbuurman,
de 'Soli Deo Gloria' van Wiekstra, langszij.
Foto: Pieter Klein, Westersingel, Leeuwarden maart 2010. (groter formaat)

Tot ver in de jaren tachtig kon men op diverse plaatsen, zoals hier aan het Singel te Harlingen, skûtsjes in onttakelde toestand aan treffen. Inmiddels zeilen een groot aantal daarvan nu weer. Foto: Pieter Klein, Harlingen, herfst 1980. (groter formaat)

Het skûtsje 'Connie' uit Leeuwarden meet 32 ton en werd in 1912 gebouwd bij van der Werf in Sneek. Het scheepje meet 15,87 x 3,37 x 1,15 meter, is bijna 32 ton groot en is thans eigendom van D. Bakker uit Leeuwarden. [Eerste meting] Brandmerk 15 B Sneek 1927.
Foto: Pieter Klein, Appelscha, 1 augustus 2008. (groter formaat)

Het skûtsje 'Connie' heeft een vrij royale roef, dat is hoogst waarschijnlijk wel anders, lager en kleiner, geweest! Let ook op het schouwtje dat als bijboot fungeert
en dat ik die middag over het hoofd gezien heb.
Foto: Pieter Klein, Appelscha, 1 augustus 2008. (groter formaat)

Sfeerbeeld met twee, voor de recreatie in gebruik zijnde, skûtsjes: de 'Connie' en op de voorgrond de 'Tina'.
Foto: Eelke Klein, Appelscha, 1 augustus 2008. (groter formaat)

Het voormalige aardappelskûtsje 'Tina' uit Leeuwarden meet slechts 12 ton. De smalle boegen(2) zijn, naar men zegt, typisch Fries, maar niet elke Friese kromsteven heeft ze. Het scheepje werd in 1906 gebouwd bij J.O. van der Werff te Buitenstvallaat gebouwd en mat 11,8 x 3,03 meter. [Meting L1201N]
Foto: Eelke Klein, Appelscha, 1 augustus 2008. (groter formaat)

De 'Tina' is uitgerust met een zogenaamde jachtenroef. Deze roef is voorzien van een zadeldak. Het zwaard, dat opgebouwd is uit tapse posten, wordt door sommige mensen als 'Fries Zwaard' bestempeld. De term is niet wijd verbreid, toch is het niet iets nieuws; ook in vroeger tijden waren er zwaarden die op deze wijze samengesteld werden.
Foto: Pieter Klein, Appelscha, 1 augustus 2008. (groter formaat)

Het ijzeren skûtsje 'Twee Gezusters'.
Meer informatie en afbeeldingen in de fotoserie.
Foto: Pieter Klein, Appelscha, 1 augustus 2008. (groter formaat)

Nog een fraai skûtsje. De 'Idiaal' van J. Pander uit Gorredijk, groot 25 ton. Het werd in 1914 bij Bijlsma in Wartena gebouwd en mat 15,51 x 3,43 meter. [Meting L1364N]
Foto: Eelke Klein, Appelscha, 1 augustus 2008. (groter formaat)

Ook hier heeft men, omwille van het comfort, gekozen voor een grotere, hogere roef. Dat men vroeger met minder comfort genoegen nam, was niet vrijwillig. Meer woning, betekende minder inkomsten en een hoger kon hij ook niet, want dan paste men niet meer onder de laagste bruggen door.
Foto: Pieter Klein, Appelscha, 1 augustus 2010. (groter formaat)

Bestandsrevisie Augustus 2020.

Sitemap

© 1997-heden; Vereniging 'De Binnenvaart', Dordrecht. Redactie: Pieter Klein, Amsterdam.
De rechthebbenden kunnen niet aansprakelijk gesteld worden voor de gevolgen van het gebruik van deze site,
noch voor de gevolgen van het gebruik van de in deze site opgenomen links!
Deze site gebruikt cookies!
Zonder toestemming vooraf, is gehele of gedeeltelijke overname van enig deel uit 'Binnenvaarttaal' verboden! Veel inzenders zullen echter een verzoek tot het (her)gebruik van het getoonde materiaal inwilligen. (meer informatie)
Kopieën naar Facebook, Pinterest, en andere doorgeefluiken zijn echter niet toegestaan!

Deze site is geoptimaliseerd voor een resolutie van 1024x768 px.,

U wordt verzocht eventuele gebreken te melden! (meer informatie)

Mijn dank gaat uit naar ALLEN, die mij met deze site helpen of geholpen hebben.

Pieter Klein:
Redacteur, auteur, ontwerper en webmaster.

Statistieken