Alvorens over dit onderwerp te lezen kan het raadzaam zijn de
algemene inleiding aangaande scheepstypes te lezen.
Helaas is mij over dit type heel weinig bekend.
De naam waterschip slaat waarschijnlijk op het feit dat deze schepen
een bun, dus water in het
schip hadden. Het waren dus
bunschepen.
Mogelijk behoren het Marker waterschip en
het Zeeuws Waterschip tot dit type.
De schepen kregen bekendheid door het feit dat ze bij de reders te Amsterdam onder contract stonden om zeeschepen over de droogte van Pampus waar meestal, bij hoog water, niet meer dan 3 meter water stond, heen te helpen. Daarbij werden ze, louter op windkracht, door de waterschepen soms door een flinke laag bagger en slib, men zegt tot een dikte van ruim één meter, getrokken. Voor de zwaarste zeeschepen, met een diepgang tot circa 3,4 meter was passage alleen met behulp van de zogenaamde scheepskamelen mogelijk.
Met wat fantasie ontdekt men in het waterschip wel overeenkomsten met de toenmalige
tocht- en steigerschuiten.
Een enkeling wil er zelfs de voorloper van een botter in zien. Bij het gereed komen van het Groot Noord-Hollandsch kanaal verloren de vissers een belangrijk deel van hun inkomsten en is men vermoedelijk naar kleinere handzamere scheepjes om gaan zien.
Waterschepen waren 17 tot 20 meter lang, 5,65 tot 6,35 meter breed en bezaten een
holte tot op het dek van circa 2,8 meter.
Ze waren voorzien van een 'roef' met in de voorste deel de bun en in het achterste deel een verblijf voor de bemanning. Achter in het schip bevond zich nog een soort
achteronder voor de berging voor materiaal.
Het schip was getuigd met een sprietzeil en voerde
stagfok terwijl onder gunstige omstandigheden een
breefok eventueel uitgehouden met een
palbalk gevoerd kon worden. Voor de fok bezaten de schepen een zogenaamd
gordijn, waarmee dit zeil extra gesteund en gestuurd kon worden.
Meer over het Marker waterschip is te vinden bij Le Comte.
Een fraai model van een Waterschip of sleper.
Behorend tot de collectie van het Rijksmuseum Amsterdam. (groter formaat)
Over het Zeeuws waterschip is bij
de wikipedia,
en (vroeger ook) op de website van de bouwer van een replica van een dergelijke scheepje wat te vinden.
(Opname van deze aanwijzingen wil niet zeggen dat ik het volledig met de inhoud van de tekst aldaar eens ben!)
Noot: Sommige personen hebben hun twijfels of het Zeeuws Waterschip werkelijk bestaan heeft!
Men dient deze schepen niet te verwarren met de soort schepen die
waterschip(1 en 3) genoemd werden en
die drinkbaar water voor steden en brouwerijen transporteerden of met
de schepen die zoutwater naar de zoutketen brachten.
