top
terug
banner
Naar de Verenigingssite Naar Binnenvaarttaal

BINNENVAARTTAAL


de binnenvaart encyclopedie op internet


Aanvullingen en correcties zijn welkom.


De stuurstand

Deel 1



Naar submenu stuurstand.
Naar Deel 2.
Voor onderdelen zie ook navigatieinstrumenten e.d.


zonder
De open stuurstand in een opdrukker.
  1. Stuurrad.
  2. 'Roef', eigenlijk machinekamer.
  3. Manette.
  4. Hendel van de keerkoppeling.
  5. Deur naar motorruimte.
  1. Spanten.
  2. Gilling.
  3. Lenspomp (een vleugel of vlinderkleppomp).
  4. Kuiprand.
Foto: Pieter Klein, Sneek jaren 90. (groter formaat)


zonder
Van een andere orde is het liggende stuurrad.
Vroeger vrij algemeen, tegenwoordig een zeldzaamheid.
Foto: Pieter Klein, Goingarijpsterpoelen, juli 2001. (groter formaat)


zonder
Het liggende rad in de stuurstand van de voormalige stoomsleepboot 'Maashaven'. Het instrumentenpaneel en de éénhandelbediening zijn natuurlijk van latere datum dan het scheepje zelf. De stoommachine is inmiddels dan ook vervangen door een Scania D7 van 120 pk.
Foto: Pieter Klein, Rotterdam, oktober 2010. (groter formaat)


zonder
De sleepschepen waren beroemd om hun grote liggende stuurwielen die men daar haspels noemden. Eerst stond men meestal geheel in de open lucht. Daarna kwam er een borstwering. Daarop kwam dan een schuilkap. Weer later werd er vaak een wand met ramen voor geplaatst en kon men een zonnetentje spannen en zo ging men steeds verder tot men uit eindelijk een dicht stuurhuis had.
Foto fragment. Maker en datum onbekend. (groter formaat)


zonder
De stuurstand in een Amsterdamse rondvaartboot, met voor het stuurrad het instrumentenpaneel (dashboard voor landrotten).
Links daarvan een één-handelbediening.
Foto: Pieter Klein, Amsterdam, jaren negentig. (groter formaat)


zonder
De stuurstand in een peilvlet. Voor het rad een (waarschijnlijk electrische) één-handelbediening, daarvoor o.a. twee dieptemeters. Rechts een marifoon.
Foto: Pieter Klein, Purmerend, jaren negentig. (groter formaat)


zonder
Stuurrad van één meter in doorsnede, met hoepel. De hoepel is bekleed met een varkensrug. De muts op de naaf ontbreekt, evenals de slingerpen. De handgreep van de spaak met de slingerpen (midden boven) is gemarkeerd met een randje rond de handgreep.
Foto: Pieter Klein, Amsterdam, jaren negentig. (groter formaat)


zonder
Houten stuurraderen waren vaak uitgerust met een zo genaamde slingerpen. Vooral op schepen waar het stuurwerk een flinke vertraging bezat, was dit vaak bittere noodzaak. De uitstekende pen, was echter niet alleen een obstakel, het vormde ook een gevaar. In veel gevallen kon de pen daarom uitgenomen of weggeklapt worden.
Foto: Pieter Klein, Leeuwarden 30 juli 2010. (groter formaat)


zonder
Hier de pen in uitgeklapte, niet vergrendelde toestand. Het gevaar van de pen school daarin dat, wanneer men het roer een flink eind dwars gedraaid had en men vervolgens gas gaf, het roer door het schroefwater weer in langsscheepse richting geduwd werd. Had men het rad niet (stevig) vast dan ging het met vrij grote snelheid ronddraaien. Het rad was dan voor het zelf tot rust kwam, alleen nog door middel van de hoepel met het nodige beleid af te remmen.
Foto: Pieter Klein, Leeuwarden 30 juli 2010. (groter formaat)

zonder
De slingerpen uitgeklapt en vergrendeld. Het hoeft geen betoog dat zoiets, in een niet al te grote stuurhut, een lelijk obstakel kan zijn en een gevaar vormt wanneer het met een flinke snelheid in het rond draait.
Foto: Pieter Klein, Leeuwarden 30 juli 2010. (groter formaat)


zonder
De naaf van een stuurrad voorzien van een zogenaamde muts.
Foto: Pieter Klein, Appelscha 14 augustus 2010. (groter formaat)


zonder
De stuurstand van een sleepboot zoals deze lange tijd ingericht en uitgerust waren. Een flink rad en een goed kompas waren naast de motorbediening (hier rechts in beeld) de belangrijkste onderdelen.
Foto: Pieter Klein, Amsterdam, 23-8-2015, Sail 2015. (groter formaat)


zonder
Een goed kompas is een noodzaak voor wie het grote water op gaat. De stuurhut van de stoomsleepboot 'Scheelenkuhlen' is verder nog al spartaans ingericht.
Foto: Pieter Klein, Amsterdam 23 augustus 2015. (groter formaat)


zonder
Behalve het kompas en het stuurrad vormen de scheepstelegraaf en de spreekbuis de standaard uitrusting van een stoomsleepboot. Daar de machinekamer bemand is, zijn er geen metertjes en alarminstallaties nodig.
Foto: Pieter Klein, Amsterdam 23 augustus 2015. (groter formaat)


zonder
Niet iedereen had de luxe van een gesloten stuurhut op de sleepboot 'Dombo Y8122', een voormalige marinesleepboot, had men een gedekte stuurstand; dat wil zeggen dat de achterkant ontbreekt.
Foto: Pieter Klein. Amsterdam, 23-8-2015, Sail 2015. (groter formaat)


zonder
Zo ziet zo een stuurstand er dan in zijn geheel uit.
Foto: Pieter Klein. Den Helder, 24 september 2010. (groter formaat)


zonder
De stuurhut van de sleepboot Mon Desir is met zijn tijd meegegaan zonder echt te moderniseren. Links het rivierradar en achter het rad en onder de blauwe hoes waarschijnlijk de electronische navigatie.
Foto: René te Pas, Nijkerk, 4 september 2015. (groter formaat)


zonder
Rechts naast het rad vinden we dan de twee marifoons, die tegenwoordig verplicht gesteld zijn, de forse keerkoppelingshefboom, de spindel van de toerentalverstelinrichting en het bakje met de onmisbare verrekijker!
Foto: René te Pas, Nijkerk, 4 september 2015. (groter formaat)


zonder
De donker grijze kast, rechts van de marifoon, bevat ondermeer de schakelaars voor de navigatieverlichting. De twee lichtblauwe kastjes zijn er vermoedelijk in verband met de brandstofvoorziening en achter de handels voor de motorbediening ziet men nog twee manometers voor de smeeroliedruk van de motor
en de druk van de startlucht.
Foto: René te Pas, Nijkerk, 4 september 2015.(groter formaat)


zonder
In het dak ziet men het kompas compleet met kijkspiegel en vergrootglas. Rechts naast het kompas de opening waarlangs men de lamp in het nachthuis brengt. De scheepsklok en een sticker met geluidsseinen completeren het geheel.
Foto: René te Pas, Nijkerk, 4 september 2015. (groter formaat)


zonder
Ook de stuurhut van de sleepboot 'St. John' geen overdaad aan toeters en bellen. Een dashboard met enkele meters om de motor in de gaten te houden en de besturing van de boegschroef. Daarnaast de één-handelbediening met daarvoor de marifoon. Verder is er buiten beeld nog wat aan electronische navigatiehulpmiddelen.
Foto: René te Pas, Nijkerk, 4 september 2015. (groter formaat)


zonder
Een stuurstand op een 50-meterschip met electrische besturing en stuurrad, een bochtaanwijzer (1) en de beroemde groene Sailor marifoon(2).
Foto: B. v. Roest, Schoonhoven. Rond 2008. (groter formaat)


zonder
Dezelfde stuurstand van opzij.
Duidelijk is de kast van het electrisch stuurwerk te zien.
Foto: B. v. Roest, Schoonhoven. Rond 2008. (groter formaat)


zonder
  1. De handel waarmee de motor in zijn 'vooruit' of 'achteruit' gezet wordt.
  2. De handel waarmee de motor gestart en gestopt wordt.
  3. De toerentalverstelinrichting/regulateur.
De motorbediening van een Deutz RV 6 M536.
Voor verdere uitleg zie bestand motorbedieningen.
Foto: B. v. Roest, Schoonhoven. Rond 2008. (groter formaat)


zonder
De vrij moderne stuurstand op een Kempenaar.
Foto: Pieter Klein, Zijknaal C, jaren negentig. (groter formaat)


Naar Deel 2.


Bestandsrevisie december 2020



Sitemap

© 1997-heden; Vereniging 'De Binnenvaart', Dordrecht. Redactie: Pieter Klein, Amsterdam.
De rechthebbenden kunnen niet aansprakelijk gesteld worden voor de gevolgen van het gebruik van deze site,
noch voor de gevolgen van het gebruik van de in deze site opgenomen links!
Deze site gebruikt cookies!
Zonder toestemming vooraf, is gehele of gedeeltelijke overname van enig deel uit 'Binnenvaarttaal' verboden! Veel inzenders zullen echter een verzoek tot het (her)gebruik van het getoonde materiaal inwilligen. (meer informatie)
Kopieën naar Facebook, Pinterest, en andere doorgeefluiken zijn echter niet toegestaan!

Deze site is geoptimaliseerd voor een resolutie van 1024x768 px.,

U wordt verzocht eventuele gebreken te melden!  (meer informatie)

Mijn dank gaat uit naar ALLEN, die mij met deze site helpen of geholpen hebben.

Pieter Klein:
Redacteur, auteur, ontwerper en webmaster.



Statistieken