Een dagpassagiersschip is een passagiersschip dat, of een langdurige rondvaart maakt, of op incidentele basis een bepaald traject aflegt. In beide gevallen kan de vaartocht voor kortere of langere tijd onderbroken worden.
In feite kan men met elk passagiersschip een kortere of langere tocht maken, dus zijn 'echte dagpassagiersschepen' lastig van andere passagiersschepen te onderscheiden.
Dagpassagiersschepen hebben over het algemeen geen overnachtingsmogelijkheid voor gasten en het bereiden van echte warme maaltijden behoort, zeker vroeger, ook niet tot de (standaard)mogelijkheden. Daarmee onderscheiden ze zich dan van de vakantieschepen en de Rijnpassagiersschepen.
Ze onderscheiden zich van rondvaartboten voornamelijk door hun formaat, een binnenruimte en een buitenruimte die meestal groot genoeg is voor alle passagiers, een ruime catering en (voldoende) toiletgelegenheid.
Sommige dagpassagiersschepen werden of worden ook gebruikt voor veerdiensten of rondvaarten. Kortom; het is weer een lekker verwarrend.
Evangelisatieboot FEBE van het Leger des Heils, dienst doende bij het verspreiden van bijbels, tentcampagnes (
Bepaalde vorm van evangelisatiewerk
) enz. in Friesland en ging daar later dienst doen als dagpassagiersschip met als thuishaven Joure. De eerste eigenaar, die het schip Swastika noemde, was de Noord Nederlandsche Oliefabriek. Rond 1930 aangekocht door het Leger des Heils, Leeuwarden. Vervolgens heette het schip nog Elma, Simmerwille
en Harmonie om uit eindelijk weer Simmerwille te gaan heten.
Foto: Vereenigde fotobureaux NV. juni 1930.
Bron: Stadsarchief Amsterdam nr. OSIM00003001296 PD/cc0. (groter formaat)
De 'Simmerwille' uit Joure. Het vaartuig werd in 1916 onder de naam Swastika bij Botje & Ensing te Groningen te watergelaten. Afmetingen 23,13 x 5,30 x 1,20 meter, 175 passagiers. Motor: 150 pk Mercedes.
[DB 02201118]
Foto: Pieter Klein, Friesland 17 augustus 1996. (groter formaat)
Het sps. Goethe
van de Köln-Düsseldorfer. Het schip werd voor het gecombineerde vervoer van personen en goederen gebouwd. Het bezat zowel in het voor- als in het achterschip een ruim. In het achterschip bevonden zich ook ruimten voor de passagiers. In de zomermaanden werden de dekken ten behoeve van de passagiers voorzien van zonnetenten met zeildoeken zijwanden.
Het schip mat bij de bouw 77,8 x 15,6 x 1,35 meter en was voorzien van een 700 iPK Sachsenberg kolengestookte stoominstallatie.
Fotograaf onbekend. Jaar: 1913. Public Domain. Bron: commons.wikimedia.org. (groter formaat)
De raderboot 'Goethe' werd in 1913 op de scheepswerf van de Firma Gebrüder Sachsenberg in Köln-Mülheim als salon-goederenschip gebouwd. In 1924/25 vond de eerste ombouw plaats tot dubbeldeks-salonstomer. Gedurende de Tweede Wereldoorlog werd het schip, toen in blauw-grijze schutkleuren geschilderd, gebruikt voor goederenvervoer, evacueringen
en vanaf 1944 als woonschip voor Russische krijgsgevangenen, die in de omgeving loopgraven en anti-pantser versperringen moesten aanleggen. In maart 1945 werd de 'Goethe' in Oberwinter bij een luchtaanval tot zinken gebracht. Door een voltreffer was het achterschip in zijn geheel verwoest en het voorschip net voor de galerij afgebroken.
Het sps. Goethe
van de Köln-Düsseldorfer. Nog net voor de ombouw tot motorschip in 2009. Het
uiterlijk is daarbij wel onaangetast gebleven, maar toch; het is jammer!
Foto: Dieter Henken, 11 mei 2008. (groter formaat)
Het gezonken schip werd in 1949 gelicht en op de Mainzer Werft Christof Ruthof gedurende 1951/52 weer herstelt. Daarbij werden het achter- en voorschip geheel vernieuwd. Met de veranderingen voor en
achter steeg de lengte van 77,8 naar 83 meter. Ook de opbouw kreeg een ander uiterlijk, de voorheen open zijwanden werden nu gesloten, er kwam een nieuwe stuurhut,
schoorsteen en commandobrug. Het schip kon nu op twee dekken 2400 passagiers meenemen en werd vanaf 1953 weer voor het Rijntoerisme ingezet. Een bijzonderheid was dat de nieuwe dekopbouw geheel van aluminium bestond. Het was toen de grootste hoeveelheid aluminium op een Duits schip. Hiermee spaarde men, in vergelijk met een stalen opbouw, 30 ton in gewicht. Al drie jaar na de ombouw in 1953 werd de stoomketel omgebouwd van kolen- naar oliestook. In 1995/96 werd de 'Goethe' op de Nederlandse werf De Biesbosch in Dordrecht flink onder handen genomen. Het schip kreeg, tot 30 centimeter boven de waterlijn, een geheel nieuwe romp en verder een nieuwe roerinstallatie, ketel, stuurhuis, brug en schoorsteen. Ook het interieur op beide dekken werd geheel vernieuwd. De raderkasten werden verstevigd, en de buitendekken voorzien van banken en tafels.
Na de verbouw kon het schip weer geruime tijd meedraaien, maar het varen op stoom bracht dermate hoogte tarieven met zich mee dat de rederij het niet langer verantwoord vond de stoominstallatie te behouden. Het schip meet nu 83,4 x 15,7 1,35 meter en kan 1660 passagiers meenemen.
[DB 04200370]
Foto: Dieter Henken, 11 mei 2008. (groter formaat)
Helaas kan het schip sinds de ombouw van 1996 eigenlijk niet meer worden
beschouwd als een stoomraderschip uit 1913 of zelfs van één uit 1952. Na de laatste ombouw bleven van het oorspronkelijke schip helaas alleen de schoepraderen en de stoommachine bewaard. De stoommachine werd dus in 2009, vervangen door een dieselmotor. Alleen de schoepraderen vallen momenteel officieel onder monumentenzorg. De stoommachine leverde 700 ipk en werd gebouwd door de Gebr. Sachsenberg. Het betrof een 2 cilinder Verbund-Heissdampfmaschine met ventielsturing. De schoepraderen zijn verstelbaar en hebben een diameter van 4 meter en een breedte van 3 meter. Bij dienstsnelheid maken de schoepraderen 40 omwentelingen per minuut. Ieder rad heeft acht schoepen.
Tekst: Robert Delhaye.
mps. 'Durme' is een motorscheepje dat opgebouwd is tot passagiersscheepje. Men heeft daarbij getracht de illusie van een stoomraderschip te wekken. Erg goed gelukt kan ik deze transformatie niet vinden.
Foto: Leo Schuitemaker, Drimmelen, 28-5-2005. (groter formaat)
De 'Durme' is in 1925 bij Bodewes te Millingen a/d Rijn gebouwd en meet thans 24,65 x 5,04 x 1,38 meter. De motor is een 105 PK DAF diesel.
[DB 02300931]
Foto: Leo Schuitemaker, Drimmelen, 28-5-2005. (groter formaat)
De 'Klifrak' wordt tegenwoordig gebruikt als dagpassagiersschip.
Vroeger onder de naam 'Weltenburg' gebruikt voor passagiersdiensten op de Donau, daarvoor voer het als 'Willy' op de Spree in Berlijn. (
) Het scheepje werd in 1926 bij Wilhelm Ertel, Woltersdorf, Duitsland gebouwd. Afmetingen 31,50 x 5,2 x 1,2 meter. Maximaal 72 passagiers.
[DB 02208409]
Foto: Pieter Klein, Goingarijpsterpoelen augustus 1999. (groter formaat)
De 'Nostalgie' werd in 1933 bij Jos Boel & Zn. te Temse, België gebouwd. Het schip meet 32,5 x 4,95 x 1,4 meter en bezit thans twee GM motoren van 230 pk.
[DB 02206791]
Foto: Pieter Klein, Goingarijpsterpoelen 2001. (groter formaat)
Het mps 'Gaasterland' begon zijn carière in Amsterdam bij Zur Mühlen's Havenstoombootdienst onder nummer 10. Het scheepje is in 1909 bij 1909 Bouwwerf Koninklijke Grofsmederij, Leiden gebouwd en meet 24,5 x4,2 x 1,3 meter. Het was oorspronkelijk uitgerust met een stoommachine maar vaart nu (2009) met een 154 PK John Deere motor.
[DB 02212404]
Foto: Pieter Klein, Leeuwarden augustus 2009. (groter formaat)
Het mps 'IJssel' werd in 1929 bij Escher Wyss & Co, Zürich gebouwd. Het schip meet 30,54 x 5,12 x 1,45 meter en is uitgerust met een 220 PK MWM RHS 618 SU. Het schip mag 150 passagiers vervoeren.
[DB 02014083]
Foto: Pieter Klein, Dordrecht oktober 2011. (groter formaat)
mps 'Munot' werd in 1936 bij de Bodanwerft GmbH & Co KG, Kressbronn, Duitsland gebouwd en mat 34 x 6 x 1,8 meter. Het schip wordt/werd voortgestuwd door een 300 PK Sulzer diesel.
[DB 02208286]
Foto: Pieter Klein, Goingarijpsterpoelen juli 2001. (groter formaat)
