Binnenvaart in Netwerk Immaterieel Erfgoed

Binnenvaart in Netwerk Immaterieel Erfgoed

  • 15 oktober 2024
De binnenvaart is opgenomen in het Netwerk van Immaterieel Erfgoed Nederland. De erkenning onderstreept het culturele en historische belang van een traditie die al eeuwenlang een fundamentele rol speelt in de transportsector en de ontwikkeling van talloze schippersfamilies.
Geschiedenis
De binnenvaart kent een geschiedenis die teruggaat tot de tijd van de schippersgilden in de 19e eeuw. Van oudsher was het een familiebedrijf, waarbij man en vrouw aan boord betrokken waren bij het varen, laden en lossen van lading. Dat leidde tot een uitzonderlijke verstrengeling van gezinsleven en werk, wat de binnenvaart tot een bijzonder cultureel fenomeen maakte.
Generaties schipperskinderen groeiden op aan boord, leerden de kneepjes van het vak en ontwikkelden vaardigheden, essentieel voor het beheer van de schepen. Die traditie ging door de jaren heen van vader op zoon en veranderde met de komst van moderne ontwikkelingen.
Waar het gezinsleven op een binnenschip vroeger volledig geïsoleerd was van de wal, bracht technologische vooruitgang – denk aan radio’s, marifoon, mobiele telefoons en internet – meer contact met de buitenwereld. Hierdoor is het leven aan boord veranderd; met de afnemende vanzelfsprekendheid dat kinderen in de voetsporen van hun ouders treden.
Onmisbaar
Toch blijft de binnenvaart onmisbaar in de transportsector. Schippersfamilies combineren nog steeds verschillende ambachten, variërend van navigatie, ladingbeheer en onderhoud tot het ontwikkelen van creativiteit en vindingrijkheid in het oplossen van dagelijkse uitdagingen.
Dit alles tegen het decor van rivieren en waterwegen, waar schepen dagelijks aderen vormen van de economie. De erkenning van de binnenvaart als immaterieel erfgoed is volgens betrokkenen een belangrijke stap in behoud van dit culturele erfgoed.
Een en ander onderstreept niet alleen de waarde van de tradities en het leven en wonen aan boord, maar ook de unieke band tussen schippers en hun omgeving. Hoewel veel families tegenwoordig ook een woning aan de wal hebben, blijft het gevoel van vrijheid en verbondenheid met het water een centraal element in hun bestaan.
Hedendaagse betekenis
“We hopen dat de erkenning tot immaterieel erfgoed zal bijdragen aan behoud en doorontwikkeling van deze cultuur voor toekomstige generaties. De binnenvaart is meer dan alleen transportmiddel – het is een levendige gemeenschap, een familiegeschiedenis en een bron van nationale trots”, zegt ambassadeur Jos Hubens van vereniging De Binnenvaart in Dordrecht.
Het Kenniscentrum Immaterieel Erfgoed Nederland bevestigt dat de binnenvaart voldoet aan de criteria voor immaterieel erfgoed. Die zijn vastgelegd in het UNESCO Verdrag inzake bescherming van immaterieel cultureel erfgoed. Het centrum heeft de aanmelding zichtbaar gemaakt op www.immaterieelerfgoed.nl.
Vereniging
Vereniging De Binnenvaart heeft als doel het stimuleren van de interesse in de nationale en internationale binnenvaart op niet-politieke, commerciële of -ideologische grondslag. Zij streeft naar behoud van de historie van rederijen en particuliere vaart. Ook heden en toekomst van de Rijn- en binnenvaart worden niet vergeten.
Zie verder de website van het Binnenvaartmuseum in Dordrecht: www.debinnenvaart.nl
Mogelijk gemaakt door de provincie Zuid-Holland.
Foto: Haven in Beverwijk met enkele binnenvaartschepen, waarvan een met wasgoed aan de lijn op het dek (foto Beeldbank RCE).