Aanvullingen en correcties zijn welkom.

Zoeken in bestanden

Typ het gezochte woord in het venster links.
Selecteer vooraf 'in woordenlijsten' als U alleen een verklaring van een woord zoekt.
Selecteer vooraf 'in Binnenvaarttaal' als U ook afbeeldingen, lijsten, uitdrukkingen e.d. wilt doorzoeken of als U slechts een deel van het woord weet.
Klik vervolgens op 'zoek'.

Zoeken in de gehele binnenvaarttaal zoekt alles waarin het ingevulde woord voorkomt. Zoeken op 'anker' levert als resultaat dus niet alleen 'anker', maar ook 'klipanker', 'ankerschacht' en elk ander begrip waarin 'anker' voorkomt, dus ook 'achter'anker'ketting'.
Speciale karakters zoals 'ü' e.d. worden in de zoekmachine omgezet naar de gewone letter(s), dus 'ß' naar 'ss'. Typfouten, zowel de mijne, als de uwe, worden echter niet automatisch gecorrigeerd!

Bij het zoeken in de woordenlijsten alleen, zal, indien het woord niet gevonden wordt, het eerste woord waarvan de meeste beginletters overeenstemmen getoont worden.

Voorlopig heeft dit laatste nog één gebrek, namelijk dat men niet altijd in de woordenlijst die men zou verwachten terecht komt. Eens zal dat anders worden. Wanneer? Dat durf ik nu nog echt niet zeggen.

In de woordenlijsten zelf kunt U ook naar een hoofdtrefwoord zoeken door voor de browser-zoekopdrachten (Ctrl+F) een tilde (~) te plaatsen.
Verder kunt U trachten om via de diverse menu's het gewenste te vinden. Mocht U er niet uitkomen vraag gerust! Zie contact in het menu links.

HOE HEET HET?

Het komt natuurlijk voor dat U naar de naam voor een bepaald iets zoekt. Bij veel woorden geef ik een opsomming van termen die een relatie met dat woord hebben. Zoekt U op het woord 'mast' in de gehele Binnenvaarttaal, dan krijgt U ook alle woorden waarin de lettercombinatie 'mast' voorkomt. Tevens vindt bij het woord 'mast' in de woordenlijst een opsomming van soorten masten en onderdelen van masten. Iets soortgelijks treft U ook bij diverse andere woorden.
Een aantal van deze relatie-opsommingen zijn gebundeld in aparte lijsten. Dezen vindt U in het menu Links. Ik hoop die lijsten over enige tijd flink uit te kunnen breiden.

Overige toelichtingen

• verklaring layout.
• toelichting op de woordenlijsten.
• Verantwoording

Verklaring Lay-out.
Behalve de standaard HTML opmaak komt U de navolgende zaken tegen:


Wel en niet opgenomen.
Ik heb getracht alle specifieke termen uit de binnenvaart te verzamelen en te verklaren. Dat wil dus zeggen dat woorden, die niets met de binnenvaart te maken hebben of algemeen bekende woorden, die in de binnenvaart geen andere betekenis hebben dan daarbuiten, niet opgenomen zijn.
Soms zijn van de laatste catagorie toch enkele woorden opgenomen. Een aantal zaken en situaties hebben aan boord van schepen veel langer voortbestaan dan in de steden en een aantal zaken zijn op schepen veel normaler (geweest) dan op de wal. Daarom vond ik dat een aantal zaken toch uitleg behoefden.

Voorbeeld: het gebruik van petroleumverlichting is in de steden allang verleden tijd, op het platteland en op schepen kwam het zo'n jaar of 40 geleden nog geregeld voor. Een paar dingen, die hiermee verband houden, zoals blaker en blinker, zijn daarom wel vermeld, wat een petroleumlamp eigenlijk is, achtte ik algemeen bekend en is dus niet opgenomen.

Alles heeft een naam. Dat neem ik tenminste aan. Toch zal men ook in dit werk te vergeefs naar bepaalde termen zoeken.
Daar kunnen verschillende redenen voor zijn.

• Ik weet niet alles en heb ik ook niet alles op het gebied van de binnenscheepvaart gelezen.
• Sommige woorden heb ik per ongeluk overgeslagen. Aanvullingen zijn, in beide gevallen, welkom.
  
• Voor sommige zaken kon ik wel een woord verzinnen, maar omdat ik dat woord nog nooit ergens gehoord of gelezen heb, heb ik het overgeslagen.
  
• Ik verdenk enkele van de geraadpleegde bronnen, van het gebruik van zelfverzonnen woorden. Ook deze woorden zijn niet opgenomen. Bijna alle opgenomen woorden komen uit twee of meer verschillende, betrouwbare, bronnen.
  
• In de verschillende dialecten komen aparte scheepstermen voor. Wanneer er voor dat woord een goed Nederlands synoniem bestaat en het woord buiten het gebied van het dialect nauwlijks bekend is, is het woord niet opgenomen. Over de bekendheid van een woord valt natuurlijk te discussiëren.
  
• Voor diverse woorden bestaan verschillende schrijfwijzes. Wanneer deze mij bekend waren, heb ik ze meestal, als 'synoniem' vermeld. Soms zijn ze ook als trefwoord opgenomen. Ik ben niet gaan zoeken naar alle mogelijk schrijfwijzes, dus velen ontbreken.
  
• Een aantal woorden, die beginnen met 'scheeps' of 'schippers' zijn, wanneer deze ook zonder dat voorvoegsel gebruikt worden, alleen zonder dat voorvoegsel te vinden.
• Een flink aantal samengestelde woorden zijn niet opgenomen. Het gaat daarbij vooral om woorden, die zelden gebruikt worden. De afzonderlijke delen waaruit een dergelijk woord bestaat, zijn wel opgenomen. Voorbeeld: bijna elk zeil heeft een val, een schoot, een hals, een voorlijk, een achterlijk en een onderlijk, maar om deze nu van alle mogelijke zeilen op te gaan noemen, vond ik overdreven.
  
• Het aantal termen dat onjuist gebruikt wordt, is zeer groot. De onjuiste betekenissen zijn, alleen als het verkeerde gebruik regelmatig voorkomt, wel vermeld. Ze worden meestal vooraf gegaan door 'volgens sommigen' of 'volgens enkelen', o.i.d.
  
• Over het algemeen zijn de namen of afkortingen van bedrijven, producten en organisaties niet in de trefwoordenlijst opgenomen. Het is de bedoeling dat deze in aparte lijsten vermeld gaan worden. In enkele gevallen ben ik van die regel afgeweken.
• Namen van waterwegen zijn nog nauwelijks opgenomen. Ook deze zullen in de toekomst in aparte lijsten opgenomen worden.
  
• Over het algemeen zijn termen, die alleen in de watersport of de zeevaart gebruikt worden niet opgenomen. Daar vroeger de scheiding tussen zee- en binnenvaart vaag was en tegenwoordig de scheiding tussen pleziervaartuig en bedrijfsvaartuig soms klein is, is de scheiding niet strikt.
  
• Een aantal waterbouwkundige termen zijn wel opgenomen. Veel echter niet. 
• Een aantal binnenvaartschepen zijn gebruikt of bestemd te worden gebruikt voor actieve oorlogsvoering. De termen die met dit laatste verband houden zijn niet opgenomen.

Problemen met de diverse termen:
    De mensen, die de schepen bevaren (bevoeren) en bouwen (bouwden) zijn degenen die de woorden gemaakt hebben. Sommige woorden zijn streekgebonden, net zoals sommige scheepstypen, en sommige woorden zijn aan een bepaald scheepstype gebonden. De wereld van de binnenvaart is niet erg groot en wanneer een woord dan ook nog slechts in een bepaald gebied gebruikt wordt of aan een bepaald scheepstype gebonden is, is het totaal aantal mensen dat een dergelijk woord gebruikt erg klein. Zo klein, dat soms niet valt na te gaan of het woord misschien wel een verzinsel van één enkele schipper of schrijver geweest is.

    Diverse woorden hebben verschillende betekenissen. Soms omdat men in verschillende streken of bij verschillende scheepstypes een andere betekenis aan het woord hechtte, soms ook omdat de gebruiker van het woord niet met de juiste betekenis of met de juiste term op de hoogte was. Sommige van deze 'verkeerde' betekenissen zijn (in sommige kringen) zo ingeburgerd, dat men ze onmogelijk nog als fout kan zien.

    Ook wordt de schipperstaal vervuild door invloeden van buitenaf. Vooral bij de pleziervaart, waar slechts een enkeling uit een schippersgeslacht stamt, toont men een voorkeur voor scheepstermen uit de zeevaart, in plaats van die uit de binnenvaart, en deze beginnen de echte schipperstermen te verdringen. Zo spreekt men bij oudere jachten nogwel van een achterroef, maar tegenwoordig noemt men het een achterkajuit. Maar ook al eerder was de invloed van landrotten, bijvoorbeeld door de rederijen, te bespeuren. De schippers op rederijsleepboten en passagiersschepen werden ook vroeger al kapiteins genoemd. Ook de oprichters van de Nederlandse Stoomboot maatschappij en de dichter Jan Pieter Hije (van "Zie ginds komt de stoomboot") waren kennelijk ook niet tussen de kromhouten geboren, want in beide gevallen gaat het niet om boten, maar om schepen. [uitleg]

    Bij oude scheepstypes is het soms moeilijk uit te maken of het om een echt binnenvaartschip of om een zeeschip gaat. Ik ben er vanuit gegaan dat alle 'twijfelachtige' scheepstypes, wanneer zij zwaarden bezaten, belangrijk genoeg voor de binnenvaart waren, om vermeld te worden.

Mijn kennis van de binnenvisserij is gering en daar er vooral vroeger, veel binnenwater een directe verbinding met de zee had, viel het me, vooral op dit gebied, zeer moeilijk een scheiding tussen de binnenvisserij en de zeevisserij te maken. Ook de scheiding tussen vissersschip en vrachtschip is niet altijd even duidelijk.

Een ander probleem is dat ik een aantal woorden wel gevonden heb, maar daarbij geen betrouwbare verklaring heb kunnen vinden. Deze woorden zijn wel opgenomen, maar niet volledig verklaard!

VERANTWOORDING

Voor niet alle termen zult U een bronvermelding vinden.
Toen ik met deze lijsten begon, vond ik dat niet zo nodig en eigenlijk geldt dat voor veel woorden nog steeds.
Voor veel termen geldt dat ze met een eenvoudige zoekopdracht op internet, bijvoorbeeld in Google books, te vinden zijn. Ook het Online Woordenboek der Nederlandse Taal GTB INL biedt in veel gevallen uitkomst.
Voor alle overige gevallen geldt dat ik mettertijd een nauwkeurige bronvermelding hoop te kunnen geven. Ik hoop dat U het mij vergeeft dat ik U op dit ogenblik niet beter van dienst kan zijn.

Tot zover, ik wens U veel plezier,

Pieter


Sitemap




Statistieken