BINNENVAARTTAAL

de binnenvaart encyclopedie op internet

Vlieger – Nache

Naar: Menu diverse open vaartuigen en kleine schuiten.

Er bestaat enige onduidelijkheid over wat een vlieger nu precies is. E. van Konijnenburg tekent een type met dolboord met daarin twee roeikasten. Hij betitelt het als roeiboot of vlieger. (groter formaat)

Van de hand van Maurice Kaak komt deze vlieger in de vorm van een werkboot met een lengte van bijna 5,5 meter bij 1,7 meter breed. Deze bezit slechts één roeidol per zijde. Ook is het bovenaanzicht iets afwijkend van het voorgaande exemplaar.
Landgenoot Maurice Seghers tekent trouwens de vlieger weer meer in de stijl van Konijnenburg. (groter formaat)

De Vlieger zoals Pieter Pouwels die voor het boek van Petrejus tekende, is ook weer een boot voor één stel riemen. Opvlallend zijn wel de extra dolklampen op het boord in voor- en achterschip. Waarschijnlijk zijn deze aangebracht om nog te kunnen roeien als men een grote of veel lading mee moest nemen of ze zijn bestemd om meerpennen in te steken? (groter formaat)

Deze vliegerachtige bijboot beantwoordt aardig aan het algemene beeld, alleen lijkt deze wat recht van lijn, staat het bovenboord vertikaal en ligt het berghoutje te hoog.
Fragment van foto, fotograaf onbekend. (groter formaat)

Een als vlieger betitelde boot in het museum te Baasrode. Behalve het vertikale bovenboord is vooral de aanwezige neusklos of moet men het een voorbord noemen, opvallend. Misschien is dat echter een aanpassing omdat de voorzijde te ver versleten, beschadigd, was?
Foto: Pieter Klein, Museum Baasrode 19-10-2014. (groter formaat)

De wat vreemde opstelling in het museum staat ons toe de onderkant aandachtig bestuderen. Daarbij valt op dat het onderboord uit twee gladboordig aangebrachte gangen bestaat.
Foto: Pieter Klein, Museum Baasrode 19-10-2014. (groter formaat)

Kijkt men even verder dan moet men tot de conclusie komen dat de bakboordszijde (rechts in de foto) een latere reparatie toont (aan die zijde is ook het vlak gerepareerd) dus niet representatief is, terwijl men aan stuurboord het originele boord, dat uit één gang bestaat, nog kan aantreffen.
Foto: Pieter Klein, Museum Baasrode 19-10-2014. (groter formaat)

Op de Duitse rijn kent men de Nache die veel weg heeft van de vlieger. Het is niet onwaarschijnlijk dat er allerhande mengvormen tussen
Nache, Vlieger en Hollandse boot zijn ontstaan.
Foto Nationaal Archief. Verdere gegevens nog onbekend. (groter formaat)

Deze roeiboot aan de Amstel komt sterk overeen met de vlieger uit het boek van Petrejus. Let bijv. eens op de dolklossen op het dolboord en de latten op het voordekje. De boorden vallen dit maal wel duidelijk naar binnen, maar ook hier zien we aan de achterzijde een klos. Dit soort vaartuigen kwamen mogelijk ook met de houtvlotten uit Duitsland mee
Fragment foto, Jacob Olie. (groter formaat)

Hier treft men nog een dergelijke scheepje. In Duitsland noemt men ze meestal een Nache. Het principe werd ook voor lange zeer slanke vaartuigen, die vroeger onder meer de grote houtvlotten begeleidden, gebruikt. Kenmerkend bij alle varianten van de vlieger blijft dat de uiteinden spitser zijn dan bij de Hollandse boot en aanverwanten. Ook komt het vlak minder steil uit het water omhoog.
De bouwwijze van deze boten vindt men ook terug in de Duitse Dreibord. Dat vaartuig kent echter geen bovenboord. Het model van de Dreibord vindt men ook in Nederland min of meer terug in de Sliedrechtse en Veenendaalse drieplanken.
Fotofragment, fotograaf onbekend, 1930. (groter formaat)

Twee modelletjes van de oude houten rivierscheepjes in Duitsland, waarin men de Dreibord (boven) en de Nache (onder) kan herkennen.
Foto: Pieter Klein, Museum Emmerich 23-2-2010. (groter formaat)

E van der Meer stuitte in 2013 via Marktplaats op stalen vaartuigje dat enige vragen op roept. De verhoudingen, het scheepje meet 5,75 bij 1,75 meter, en de algemene lijnen doen, zoals Maurice Kaak terecht opmerkt, aan de Vlieger denken. Vooral ook als men het voorbeeld van Konijnenburg in gedachten houdt. De hoek die het onderboord met het vlak maakt, het bijna vertikale boeisel en de aanwezigheid van een echt dolboord wijzen echter weer meer in de richting van een stevige werkboot, zoals we die bijvoorbeeld bij de Sliedrechtse boten vinden. Het feit dat het vaartuigje een aantal jaren in de omgeving van Woudrichem dienst heeft gedaan maakt een dergelijke afstamming of zelfs een Duitse herkomst niet onmogelijk.
Foto: Alexander Vos, Inzender: Evert van der Meer. (groter formaat)

Al met al denk ik dat het een voor een speciaal doel gemaakt scheepjes is waarin een aantal kenmerken van verschillende types verenigd zijn.
Een uniek exemplaar dus!
Bemerkenswaard nog is de positie van de steunen voor de roeidoften ten opzichte van de dolgaten en het feit dat het berghout, door het naar buiten hellende boeisel een nutteloos leven lijkt te leiden. [Aanvullende informatie over dit scheepje]
Foto: Evert van der meer.(groter formaat)

Van de Nederlandse vlieger zijn mij verder geen stalen exemplaren bekend. De nache lijkt nog wel in staal gebouwd te zijn. Let ook op de constructie van de wrikdol.
Foto: Henry Platje, Waltrop (D), 13 juni 2014. (groter formaat)

Ook van de lange Nache zijn stalen exemplaren gebouwd. Het hier getoonde exemplaar werd bij de wijnbouw langs de Rijnoevers gebruikt.
Foto: Henry Platje, Trechtinghausen 16 juni 2009. (groter formaat)

Sitemap

© 1997-heden; Vereniging 'De Binnenvaart', Dordrecht. Redactie: Pieter Klein, Amsterdam.
De rechthebbenden kunnen niet aansprakelijk gesteld worden voor de gevolgen van het gebruik van deze site,
noch voor de gevolgen van het gebruik van de in deze site opgenomen links!
Deze site gebruikt cookies!
Zonder toestemming vooraf, is gehele of gedeeltelijke overname van enig deel uit 'Binnenvaarttaal' verboden! Veel inzenders zullen echter een verzoek tot het (her)gebruik van het getoonde materiaal inwilligen. (meer informatie)
Kopieën naar Facebook, Pinterest, en andere doorgeefluiken zijn echter niet toegestaan!

Deze site is geoptimaliseerd voor een resolutie van 1024x768 px.,

U wordt verzocht eventuele gebreken te melden! (meer informatie)

Mijn dank gaat uit naar ALLEN, die mij met deze site helpen of geholpen hebben.

Pieter Klein:
Redacteur, auteur, ontwerper en webmaster.

Statistieken