top
terug
banner
Naar de Verenigingssite Naar Binnenvaarttaal

BINNENVAARTTAAL


de binnenvaart encyclopedie op internet


Aanvullingen en correcties zijn welkom.


Spitse Praam 'Familietrouw'



Naar overzicht Spitse praam.
Naar menu Oude Schepen.
Naar fotoseries.

zonder
De Spitse Praam 'Familietrouw' werd in 1894 bij de scheepswerf van J ten Horn te Veendam gebouwd. Het schip meet 16,42 x 4,2 x 1.09 meter en is ca 33 ton groot. De eerste meting was W18N. De verschillende metingen zijn echter niet geheel met elkaar in overeenstemming. De voortstuwing bestaat uit een 15 pk liggende Deutz uit 1941 die een zijschroef aandrijft. Het brandmerk is 17528 B Rott 1985.
Foto: Pieter Klein, Appelscha, 18 augustus 2014. (groter formaat)


zonder
Men rekent de spitse praam tot de familie van de tjalken, maar het is daar wel een beetje vreemde eend in de bijt. Het boeisel op voor- en achterschip staat vrijwel vertikaal en ook mist men de sierlijke kromming van de voorstevenbalk. Bij dit ijzeren exemplaar ontbreken van de bekende stuiten en geven het schip daardoor ook een heel ander aanzien dan de tjalk.
Foto: Pieter Klein, Appelscha, 1 augustus 2008. (groter formaat)


zonder
De mast wordt met behulp van een strijkrol in de ankerlier gestreken. Aan de voorstag zit voor alle zekerheid een extra ketting, die met de voorstagputting verbonden is. Hierdoor komt niet alle kracht op de lierdraad en het blok op de voorsteven. Waar de voorstevenbalk van tjalken en skûtsjes bijna een kwart cirkel beschrijft, moet de Spitse praam het slechts met een flauwe boog doen.
Foto: Pieter Klein, Appelscha, 1 augustus 2008. (groter formaat)


zonder
De Spitse praam ten voeten uit uit, van achter gezien. Vreemd is dat het berghout in de zijden langs de onderkant van de berghoutsgang lijkt te liggen.
Foto: Eelke Klein, Appelscha, 1 augustus 2008. (groter formaat)


zonder
De twee poortjes brengen lucht en licht in het achteronder: de voornaamste woonruimte op dit soort schepen. De poortjes hebben een 'klassiek' model.
Foto: Eelke Klein, Appelscha, 1 augustus 2008. (groter formaat)


zonder
Opvallend is hoe sterk het boeisel op het achterschip naar de achtersteven toe versmalt. Daardoor lopen de berghouten sterk op en valt het nauwelijks op dat het boeisel toch een weinig naar binnen helt.
Foto: Pieter Klein, Appelscha, 1 augustus 2008. (groter formaat)


zonder
In de tijd van de zeilvaart moet het jagen van dit schip een zeer gebruikelijke aangelegenheid geweest zijn. De jaaglijn is, daar er geen obstakels gepasseerd hoeven te worden, een beetje onnodig hoog in de mast getrokken. De jager heeft het trekzeel schuin over de borst, waardoor de ademhaling wat minder gehinderd wordt, wat voor ongetrainde personen aangenamer kan zijn.
Foto: Eelke Klein, Appelscha, 1 augustus 2008. (groter formaat)


zonder
Een doorkijkje in de mastlier. Duidelijk zijn de verschuifbare rondsels en de spiebaan daarvoor op de as te zien. Uit een der tandwielen is een tand gebroken. Iets wat bij tuiglieren niet zo heel erg vaak voorkomt.
Foto: Pieter Klein, Appelscha, 1 augustus 2008. (groter formaat)


zonder
De bevesting van de settelboorden door de potdeksel en tegen het boeisel. Ik heb het vermoeden dat dit een moderne oplossing is.
De metalen strip zou de naam 'settelbordveer' dragen.
Foto: Pieter Klein, Appelscha, 1 augustus 2008. (groter formaat)


zonder
Het achterdek met de fraai gebogen stuurplank, de zwaardlieren, de achteronderkap en de broekschoorsteen. De stuurplank is voorzien van voetlijstjes. Het dek vertoont die typisch lange ruit die bij wafeldek van voor ca. 1900 hoort.
Foto: Pieter Klein, Appelscha, 1 augustus 2008. (groter formaat)


zonder
De zwaardlier. Duidelijk is te zien dat de loper in een groef ligt. De conische vorm van de draadrol is typisch iets van zwaardlieren.
Foto: Pieter Klein, Appelscha, 1 augustus 2008. (groter formaat)


zonder
De achteronderkap die toegang geeft tot de woning. Van het helmhout is alleen het uitneembare uiteinde van hout, de rest is staal.
Foto: Pieter Klein, Appelscha, 1 augustus 2008. (groter formaat)


zonder
Het opschrift op de boombak is niet erg authentiek; de zijschroef-installatie wel. De schroefas ligt in zijn rust aan de galg. Duidelijk is de afhouder, die moet voorkomen dat de schroef het schip raakt, te zien.
Foto: Pieter Klein, Appelscha, 1 augustus 2008. (groter formaat)


zonder
Het voorste deel van de zijschroefinstallatie op de 'Familietrouw'. De motor staat bij de 'Familietrouw' benedendeks. Op de achtergrond ziet men de uitwip van de mast.
Foto: Pieter Klein, Appelscha 14-8-2018. (groter formaat)


zonder
De zijschroefinstallatie van voor af gezien. Helemaal rechts op de foto bevindt zich de aandrijving met een koppeling waarmee de motor aan en afgekoppeld wordt. Links daarvan het liertje waarmee men de installatie kan laten zakken of ophijst. Dan twee handels met daartussen de sleef. De achterste handel bedient de koppeling, de voorste schuift het mechanisme naar binnen of buiten. Helemaal links de haakse overbrenging met 'keerkoppeling'.
Foto ingezonden door H. de Groot. (groter formaat)


zonder
De haakseoverbrenging van de Lamme-arm. Met de witte handel wordt het mechanisme in zijn voor- of achteruit gezet.
Met het gele wiel wordt de zaak vastgeklemd, zodat het mechanisme in de gewenste stand (binnenboord of buitenboord) zal blijven staan. Ook de hoek waaronder de tandwielkast gericht is, kan aan de stand van de schroefas aangepast worden. Meer uitleg in de tekst zijschroeven.
Foto: Pieter Klein, Appelscha, 1 augustus 2008. (groter formaat)


zonder
De sleef verzorgt de koppeling tussen de aandrijfas en de overbrenging. In ingeschoven toestand, zoals hier, draait het vierkante gedeelte dat op de as zit en zich nu in het inwendige bevindt, vrij rond in de sleef.
Foto: Pieter Klein, Appelscha, 1 augustus 2008. (groter formaat)


zonder
De sleef. Het vierkante gat waarmee de koppeling tot stand gebracht kan worden.
Foto: Pieter Klein, Appelscha, 1 augustus 2008. (groter formaat)


zonder
De sleef. De aandrijfas is onwrikbaar verbonden met de sleef.
Foto: Pieter Klein, Appelscha, 1 augustus 2008. (groter formaat)


zonder
De klauwen van de plaatkoppeling waarmee de aandrijfas aan en van de motor gekoppeld kan worden.
Foto: Pieter Klein, Appelscha, 1 augustus 2008. (groter formaat)


zonder
De broekschoorsteen. Wanneer men oude foto's aandachtig bekijkt dan zal men zien, dat vrij weinig schepen een dergelijke schoorsteen gebruikten. Tijdens het zeilen wil je zo een ding helemaal niet op je dek. En als de kachel brandt dan wil je vast niet dat je mooie houten giek warm gestookt wordt. Dus wanneer komt een broekschoorsteen nu eigenlijk wel van pas? Toch ziet men ze, merkwaardig genoeg, op de Groningse pramen met enige regelmaat op duiken. Is het iets Gronings of is het iets wat meer bij het type de gewoonte was?
Foto: Pieter Klein, Appelscha, 1 augustus 2008. (groter formaat)


zonder
Broekschoorsteen. Er was wel een tijd dat men houten schoorstene, inwendig bekleed met metaal gebruikte, maar die werden niet gebruikt om de giek te grillen.
Foto: Pieter Klein, Appelscha, 1 augustus 2008. (groter formaat)


zonder
Aanzicht op de bovenzijde van de broekkap en het uiteinde van de giek. Een enkeling weet te vertellen dat de openingen van de schoorsteen niet in de bovenkant, maar in de zijkant horen. Dan komt er minder aanslag op je giek en regent het niet in. Daar valt wat voor te zeggen.
Let ook op de lange ruiten van het wafeltjesdek.
Foto: Pieter Klein, Appelscha, 1 augustus 2008.(groter formaat)


Bestandsrevisie augustus 2020



Sitemap

© 1997-heden; Vereniging 'De Binnenvaart', Dordrecht. Redactie: Pieter Klein, Amsterdam.
De rechthebbenden kunnen niet aansprakelijk gesteld worden voor de gevolgen van het gebruik van deze site,
noch voor de gevolgen van het gebruik van de in deze site opgenomen links!
Deze site gebruikt cookies!
Zonder toestemming vooraf, is gehele of gedeeltelijke overname van enig deel uit 'Binnenvaarttaal' verboden! Veel inzenders zullen echter een verzoek tot het (her)gebruik van het getoonde materiaal inwilligen. (meer informatie)
Kopieën naar Facebook, Pinterest, en andere doorgeefluiken zijn echter niet toegestaan!

Deze site is geoptimaliseerd voor een resolutie van 1024x768 px.,

U wordt verzocht eventuele gebreken te melden!  (meer informatie)

Mijn dank gaat uit naar ALLEN, die mij met deze site helpen of geholpen hebben.

Pieter Klein:
Redacteur, auteur, ontwerper en webmaster.



Statistieken