top
terug
banner
Naar de Verenigingssite Naar Binnenvaarttaal

BINNENVAARTTAAL


de binnenvaart encyclopedie op internet


Aanvullingen en correcties zijn welkom.


Overijsselse pramen


en aanverwanten.



zonder
Een ongeladen praam op de Zuiderzee in 1902 gefotografeerd door Jacob Olie. Het achterschip is rond van vorm maar boven het berghout is alles nogal recht toe recht aan. De boegen zijn vrij ruim. Het berghout ligt zeer laag
Bron: Stadsarchief Amsterdam nr. 01001900148 CC0-BY. (groter formaat)

Turfpramen, Hoogeveense pramen en Overijsselse pramen; het zijn termen die willekeurig door elkaar gebruikt worden. Wanneer men de inleiding tot scheepstypes leest, zal men tot de conclusie moeten komen dat het ook niet eenvoudig is 'bestaande types' van elkaar te onderscheiden.
Deze scheepstypes vinden hun oorsprong in noord Overijssel en zuid Drenthe. De turfvaart was het belangrijkste bedrijf van deze schepen. De term Hoogeveense praam (al genoemd in De tolquestie van het Zwolsche diep uit 1849) heeft misschien meer te maken met de veel voorkomende thuishaven van de schepen, dan met het model. Alle drie de namen lijken dus terecht. Toch onderscheiden sommige bronnen verschillende types.
G.J. Schutten gebruikt voor deze schepen de term 'grote of overzeese praam', deze zijn circa. 21 meter lang en 110 ton groot, terwijl het kleinere model, 70-80 ton groot, door hem een Boeierpraam genoemd wordt. Krantenadvertenties maken dat onderscheid niet altijd. Verder kent men dan nog de Grote Praam die te Smilde gebouwd werd en die wel Smildeger Praam (Hepkema's courant 27-07-1932 en Provinciale Drentsche en Asser courant 15-08-1867) genoemd werd.

zonder
Een houten turfpraam met de lading waaraan het zijn 'bijnaam' dankt. Ondanks een flinke deklast is het schip nog lang niet afgeladen. Er is nog een flink vrijboord over.
Foto: Jacob Olie, 1894 Houthaven Amsterdam. Bron: Stadsarchief Amsterdam nr.010019000697 CC0-BY.
(groter formaat)


zonder
Hoogeveense praam 'Twee Gezusters' van P. v. Veen uit Zwartsluis te Wamel aan de Waal. Men is turf, dat in manden van boord gedragen wordt aan het lossen.
Bron: oude postkaart onder andere gepubliceert in de Schuttevaer. Dit schip heeft matig oplopende berghouten/stuiten bij de voorsteven.
Foto: Fragment Oude Postkaart?. Rechthebbende onbekend. (groter formaat)

zonder
Een plaatje van de Voorzaan met een Overijsselse praam en ook het schip op de achtergrond is een praam. Bij dit schip lijken de berghouten iets steiler te staan en het zelfde kan over de slemphouten gezegd worden. De boegen lijken wat ruimer. Maar al deze zaken zijn van af een foto moeilijk goed te beoordelen.
Foto: Fragment Oude Postkaart?. Rechthebbende onbekend. (groter formaat)


zonder
Een tekening van een Overijsselse praam zoals die bij scheepswerf van Aller, die toch zekere bekendheid genoot als bouwer van pramen, gebouwd werd. Het vlak is plat en erg breed. De tekenaar heeft naar mijn mening het berghout hoog geplaatst; misschien is dat iets van deze werf.
Al met al heeft het afgebeelde schip meer van de snijboon en paviljoenpraam van ir E. van Konijnenburg dan van de Grote praam van G.J. Schutten.
Bron: H.C.A. van Kampen en H. Kersken Hz. Schepen die voorbij gaan. 1927.
(groter formaat)

zonder
Ter illustratie voornoemde paviljoenpraam zoals afgebeeld bij ir E. van Konijnenburg. Een vaartuig met een tamelijk rechthoekige doorsnede maar ronde kimmen.
Bron: De Scheepsbouw vanaf zijn oorsprong, Brussel 1913. (groter formaat)

zonder
De snijboon zoals die er volgens ir E. van Konijnenburg uit gezien moet hebben. Een plat model met hoekige kimmen.
Bron: De Scheepsbouw vanaf zijn oorsprong, Brussel 1913. (groter formaat)

zonder
De grote praam zoals G.J. Schutten die gedocumenteerd heeft. Ook de grote praam heeft weinig holte. Opvallendste kenmerk is echter de afgeschuinde kim.
Bron: G.J. Schutten Verdwenen schepen. (groter formaat)


zonder
Overijsselse praam 'Nieuwe Zorg' van schipper Arend de Jong uit Avereest. Het houten schip werd in 1901 gebouwd en is voorzien van een paviljoen. De foto is van eind jaren 20 en de plaats is Hattem. Het schip heeft een extra stootlijstje op boeg.
Foto: Herkomst en rechthebbende onbekend. (groter formaat)


zonder
De markante kop van de overijsselse praam. Deze kop heeft weer meer het karakter zoals de kop van het schip op de Zaan en minder het zware brede karakter van het schip hierboven. Men noemt het wel een 'Uilenkop'.
Bron: H.C.A. van Kampen en H. Kersken Hz. Schepen die voorbij gaan. 1927.
(groter formaat)


zonder
Deze foto van een Hoogeveense praam toont ons waarom men sprak van "een schip met een uilekop". Opvallend bij de oude schepen zijn de kleine ankerkluisgaten, die vaak van vrij zware kluisbaarden voorzien zijn.
Foto: Herkomst en rechthebbende onbekend. (groter formaat)


zonder
Twee Hoogeveense pramen in de Vaart te Assen. Dankzij Hillard van der Steeg kon de achterste praam worden geïdentificeerd. Het is de praam van Klaas van Steenwijk (geboren 8-9-1839 te Meppel; overleden 19-3-1906 te Meppel). Na overlijden Klaas in 1906 overgenomen door zijn zoon Bertus tot 1908. De praam werd in 1883 gebouwd en was 103 ton groot.
Foto: Herkomst en rechthebbende onbekend. (groter formaat)


Bestandsrevisie augustus 2020



Sitemap

© 1997-heden; Vereniging 'De Binnenvaart', Dordrecht. Redactie: Pieter Klein, Amsterdam.
De rechthebbenden kunnen niet aansprakelijk gesteld worden voor de gevolgen van het gebruik van deze site,
noch voor de gevolgen van het gebruik van de in deze site opgenomen links!
Deze site gebruikt cookies!
Zonder toestemming vooraf, is gehele of gedeeltelijke overname van enig deel uit 'Binnenvaarttaal' verboden! Veel inzenders zullen echter een verzoek tot het (her)gebruik van het getoonde materiaal inwilligen. (meer informatie)
Kopieën naar Facebook, Pinterest, en andere doorgeefluiken zijn echter niet toegestaan!

Deze site is geoptimaliseerd voor een resolutie van 1024x768 px.,

U wordt verzocht eventuele gebreken te melden!  (meer informatie)

Mijn dank gaat uit naar ALLEN, die mij met deze site helpen of geholpen hebben.

Pieter Klein:
Redacteur, auteur, ontwerper en webmaster.



Statistieken